بررسی مزیت نسبی تولید و صادرات مرکبات استان مازندران (با تکیه بر بازارهای جهانی)

توجه به مزیت نسبی محصولات تولیدی مختلف یکی از جنبه های مهم برنامه ریزی اقتصادی است. در این پژوهش مزیت نسبی مرکبات به عنوان تولید عمدهْ محصولات استان مازندران تعیین شده است. در پی صادرات غیر نفتی همچنین شناخت بخشهای مختلف اقتصادی در مناطق مختلف کشور مزیت نسبی استان مازندران به لحاظ همجواری با کشورهای تازه استقلال یافته آسیای مرکزی که سهم بالایی از مصرف صادرات مرکبات کشور را دارا هستند، برای یکی از محصولات عمدهْ بخش کشاورزی (مرکبات) که بخش غالب استان به شمار می رود، مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق نظریه مزیت نسبی به عنوان یکی از نظریه های تجارت بین الملل و به صورت شاخص های به کار رفته در مطالعات جهانی مورد استفاده قرار گرفته است. بر این اساس از 2 روش کاربردی مزیت نسبی بارز (rca) (و بارز متقارن rsca) و هزینه منابع داخلی (drc) برای تولید وصدور مرکبات استفاده شده است. در این تحقیق شاخص مزیت نسبی بارز (rca) محاسبه شده طی سالهای (2006-1995) که بیان کننده سهم نسبی صادرات مرکبات است، نشان می دهد مزیت نسبی تولید مرکبات در کشور از نوسان برخوردار بوده است. این شاخص بیان کننده اینست که سهم صادرات مرکبات کشور در بازارهای خارجی نیز نوسان داشته اما صدور مرکبات به بازارهای جهانی همچنان دارای مزیت نسبی است. البته با توجه به شاخص بدست آمده در دوره مورد بررسی (2006-1995) می توان گفت که کشور ایران تنها در سال های 1995 و 2006 در تولید پرتقال از مزیت نسبی برخوردار بوده است. بنابراین برای تفسیر از مزیت نسبی پرتقال باید جانب احتیاط را رعایت کرد. برخورداری نسبی مازندران از دوگروه عوامل قابل انتقال و غیر قابل انتقال دخیل در امر تولید مرکبات که موثر بر افزایش شاخص(rca) بوده است، یکی از مهمترین اهداف بخش کشاورزی را که همانا عملکرد بالای تولید در واحد سطح است را سبب شده است به طوری که مازندران در سالهای اخیر بالاترین رتبه را در بین مناطق مختلف کشور از نظر عملکرد در هکتار در اختیار داشته است با توجه به پتانسیل تولیدی استان و بازارهای هدف،می توان با ایجاد تنوع صادراتی بخش وسیعی از این بازارها را در اختیار گرفت.